Drie procent van de kinderen is afgelopen jaar mishandeld. Dat blijkt uit onderzoek onder professionals die werken met gezinnen. Van alle volwassenen geeft 5,5 procent aan dat ze in de afgelopen vijf jaar te maken hebben gehad met huiselijk geweld. Mariëlle Dekker van Augeo Foundation: ‘Bied je ondersteuning aan, maar op een niet-veroordelende manier en aan alle leden van het gezin.’
Het ministerie voor Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie voor Veiligheid en Justitie presenteerden afgelopen week het resultaat van jarenlang onderzoek naar kindermishandeling en huiselijk geweld. Daaruit blijkt dat 5,5 procent van de volwassen Nederlanders de afgelopen vijf jaar te maken heeft gehad met ten minste één voorval van fysiek of seksueel geweld, gepleegd door iemand uit de huiselijke kring. Drie procent van de kinderen is afgelopen jaar mishandeld. Deze cijfers zijn gebaseerd op signalen van professionals, die niet alles zien. Daarom is dit naar verwachting het topje van de ijsberg.
Omvangrijk probleem
‘Deze cijfers laten zien dat het een omvangrijk maatschappelijk probleem is, waar grote groepen kinderen en volwassenen mee te maken hebben’, zegt Mariëlle Dekker. Dekker is directeur van Augeo Foundation, die zich inzet voor het voorkomen en signaleren van kindermishandeling en huiselijk geweld, en ze was gisteren bij de presentatie.
Twaalf procent
In het onderzoek staan verschillende cijfers. Dit komt omdat het gaat over verschillende onderzoeken met verschillende meetmethoden. Dekker legt uit: ‘De vijfenhalf procent komt uit onderzoek waarin mensen zelf geweld rapporteren. De drie procent is een cijfers op basis van professionals die schade signaleren of verwachten bij kinderen, dat is inclusief verwaarlozing. Dat zijn dus kinderen die al in beeld zijn. Twaalf procent van de scholieren tussen de twaalf en zeventien jaar gaf zelf aan afgelopen jaar te maken hadden met geweld of mishandeling, maar dat is exclusief verwaarlozing.’
Drama
De omvang en ernst van het probleem wordt duidelijk als Dekker uitlegt welk drama er bij mishandeling komt kijken. ‘Het resulteert vaak in posttraumatische stress. Stresshormonen vergiftigen als het ware het zich nog ontwikkelende brein van een kind. Kinderen en volwassenen die huiselijk geweld meemaken hebben veel last van posttraumatische stress. Bij het omgaan met die stress, ontwikkelen zij vaker een ongezonde leefstijl en verslavingen. Op latere leeftijd hebben zij vaker allerlei ernstige gezondheidsklachten. Achteraf kun je niet aanwijzen dat het komt door de mishandeling, maar we zien dat dit soort problemen vaker voorkomen bij mensen die mishandeld zijn dan mensen die dat niet zijn.’
Slachtoffer wordt pleger
Naast gezondheidsproblemen kan geweld ook resulteren in gedragsproblemen. ‘Mensen die geweld hebben meegemaakt, worden vaker weer slachtoffer of pleger van alle soorten van geweld’ zegt Dekker. ’44 procent van de ouders die hun kinderen mishandelen of verwaarlozen heeft zelfs iets vergelijkbaars meegemaakt in hun jeugd.’
Giftige cocktail
In het onderzoek is gekeken naar armoede en opleidingsniveau, maar niet naar andere risicofactoren. Momenteel doet Dekker hier, samen met Verwey-Jonker Instituut, onderzoek naar: ‘De allergrootste risicofactoren die samenhangen met geweld zijn verslaving van de ouders, geestelijke gezondheidsproblemen bij de ouders en een licht verstandelijke beperking. Vooral een opstapeling hiervan, en daar nog armoede of schulden bovenop, zorgt voor een giftige cocktail waarin geweld floreert.’
Onvoldoende methoden
Dekker constateert dat er nog onvoldoende methoden zijn om geweld en mishandeling te stoppen. Dekker: ‘In de helft van de gezinnen waar geweld is geconstateerd blijft het doorgaan. We hebben wachtlijsten voor Veilig Thuis en de Raad van de Kinderbescherming. Dus er zijn grote uitdagingen, zowel inhoudelijk, om betere methoden te gebruiken om geweld te stoppen. Maar ook organisatorisch, door het verkorten van de beschermingsketen.’
Tijd voor actie
Het onderzoek van de ministeries richtte zicht vooral op de prevalentie-vraag: hoe vaak komt het voor? Maar daarmee is de kous nog niet af. Er is een programma opgezet: ‘Geweld hoort nergens thuis’ met 108 acties. ‘Dat plan moet de komende jaren van het papier afkomen en werkelijkheid worden’, zegt Dekker. ‘Er zijn middelen en mensen voor vrijgemaakt, dus ik heb er vertrouwen in dat dit gaat gebeuren. Maar het blijft taaie problematiek.
Sociale steun is altijd goed
Voor professionals die klem zitten tussen alle wachtlijsten, maar wel huiselijk geweld of kindermishandeling constateren, heeft Dekker een tip die altijd werkt: ‘Sociale steun is cruciaal voor mensen om te herstellen van de klap, zeker voor kinderen. Iedere professional in de keten moet naast de cliënt gaan staan, duidelijk maken dat onveiligheid niet kan. Bied je ondersteuning aan, maar op een niet-veroordelende manier en voor alle leden van het gezin.’
Dit artikel is gepubliceerd op de website van het vakblad Zorg+Welzijn.nl https://www.zorgwelzijn.nl/methode-kindermishandeling-ontbreken-nog/