In deze coronacrisis is bijna ieders werk flink veranderd. De werkdruk gaat omhoog en je normale routines vallen weg. De kans op een burn-out ligt op de loer. Arbeidspsycholoog en teamcoach Jorg Damen geeft tips hoe je overwerktheid kan voorkomen. ‘Heb je het druk, loop dan juist het blokje om tijdens de lunch.’
1. Zet in op energiebronnen
‘Als de werkdruk oploopt, neigen we ernaar om die druk omlaag te krijgen – minder cliënten óf meer collega’s erbij. Dat is een logische gedachte, maar in deze crisis is de kans groot dat je niet zoveel kan doen aan deze werklast. Wat je wel kan doen, is hulpbronnen aanspreken. Als hulpbronnen namelijk evenredig toenemen met je werkdruk, kan je dit werk bevlogen blijven doen. Hulpbronnen zijn dingen waar je energie van krijgt, zodat je kunt opladen tussen het werk door. Dat kan een kopje thee in de zon zijn of een beetje extra aandacht van een collega.’
2. Creëer kleine ontspanmomentjes
‘Ontspannen kan in kleine momenten zitten. Dat helpt mogelijk nog beter dan een hele dag in je pyjama op de bank Netflixen. Amerikaans onderzoek onder artsen toonde aan dat de kans op een burn-out verminderde naarmate de artsen vaker naar de wc gingen. Die vijf minuten maken je even los van je werk, waardoor je daarna weer geconcentreerd verder kan. Vijf minuten in de zon staan, maakt dat je vervolgens weer makkelijker hoofd- en bijzaken van elkaar kunt scheiden.’
3. Geef elkaar een compliment
‘In de drukte kan je voor collega’s een boel betekenen. Sociale steun, elkaar een compliment en een luisterend oor geven, is super goed. Je hoort het nu ook van ziekenhuispersoneel. Het “dit gaan we samen klaren”-gevoel maakt dat zij zich óók bevlogen voelen in plaats van alleen maar gestrest. De kop koffie ’s ochtends samen, al dan niet via Skype, of ’s middags de dag samen afsluiten maakt het werk lichter.’
4. Een nee is ook een ja
‘Klaar staan voor collega’s is goed, maar je kunt er ook in doorschieten. Sociaal professionals zijn vaak mensen die graag anderen helpen. Onder stress word je een karikatuur van je talent. Het risico van zorgzaamheid kan zijn dat je voor iedereen gaat zorgen, en daarmee jezelf uit het oog verliest. Soms moet je even nee zeggen. Als je dat lastig vind, kan je bij een hulpvraag in plaats van ja of nee, zeggen: mag ik hier zo op terugkomen? Dan bouw je voor jezelf wat tijd in om te bedenken: heb ik hier tijd voor? Kan ik het waarmaken als ik hier ja op zeg? Wat moet ik laten als ik hier ja op zeg? Want een nee op het een, betekent vaak een ja op het ander. Een nee op nog even een brief van een collega nakijken, betekent bijvoorbeeld dat je gezond kunt koken in plaats van een snelle hap. Door daar even bij stil te staan, kan je afwegen wat je op dit moment het belangrijkst vindt.’
5. Thuiswerken: maak een nieuwe structuur
‘Normaal reis je naar je werk en terug. Nu je thuis blijft, is deze overgang een stuk minder duidelijk. Thuiswerkers lopen het risico dat werk en privé sterk door elkaar lopen. Zo’n begin en eindpunt kun je nabootsen door bijvoorbeeld elke ochtend eerst een rondje te fietsen. En met een gezamenlijke digitale dagafsluiting. Ook is het slim om aan het eind van de dag op te schrijven wat je morgen als eerste wil doen. Dan weet je de volgende dag waar je moet beginnen, en verzand je niet in eindeloos mails beantwoorden.’
6. Vergeef jezelf
‘Door deze crisis veranderen alle routines. Of je nu ineens de hele dag wordt platgebeld of dat je moet uitvinden hoe je je werk digitaal kunt voortzetten, iedereen moet wennen aan de nieuwe situatie. Dat kost tijd en energie. Wees vergevingsgezind tegenover collega’s en jezelf. Het kan niet allemaal direct perfect gaan.’