Jongerenorganisaties en scholen zetten in op het beter signaleren van suïcidale gedachten. NJi-deskundige Erik Jan de Wilde zou graag zien dat professionals jongeren leren beter om te gaan met hun problemen. ‘In essentie is suïcidaal gedrag een hele beroerde strategie om problemen op te lossen.’
Het Summa-college in Eindhoven volgde, na de zelfdoding van een van hun leerlingen, de cursus Eerste Hulp bij Mentale Gezondheid, schrijft de NOS. De cursus leert leraren om suïcidaliteit bij jongeren te signaleren. ‘Hier gaan we de oorlog niet mee winnen,’ zegt Erik Jan de Wilde, expert depressie en zelfdoding onder adolescenten van het Nederlands Jeugdinstituut (NJi).
Leraar is geen hulpverlener
‘Het onderwijs is een belangrijke plek voor jongeren, maar niet de enige plek waar jongeren opgroeien en opgevoed worden. Je wil dat elke volwassene de gevoeligheid heeft om dit soort moeilijke gesprekken met jongeren aan te gaan. Maar leraren zijn ook geen hulpverleners,’ nuanceert de Wilde. ‘Leraren zijn niet altijd in de gelegenheid om een diepgaand gesprek met een jongere te voeren over hoe het met hem of haar gaat. Als zij doorverwijzen naar de hulpverleners die wel getraind zijn in dit soort gesprekken, zou dat al heel mooi zijn.’
Stijging suïcide onder jongeren
Het is niet zo zeer het feit dat de leraren van het Summa-college deze training krijgen waar De Wilde op reageert. ‘Al is dit weer een reactie op een jongere die suïcide pleegt. Je zou willen dat ze daarvóór al hadden gehandeld.’ Er is al jaren een stijging in het aantal zelfmoorden onder jongeren. 113 zelfmoordpreventie doet momenteel onderzoek naar de stijging door alle casussen uit 2017 te onderzoeken. De resultaten worden deze zomer verwacht.
Complexe samenleving
De Wilde wil wel vast inschatting maken van de oorzaak voor de stijging in het aantal zelfmoorden onder jongeren: ‘Voor veel jongeren is onze snel veranderende maatschappij minder veilig geworden. Ze gebruiken veel sociale media, worden overspoeld met informatie, moeten ongelooflijk veel keuzes maken over hun eigen leven en hebben dus kans op een foute keuze; over hun studie, (seksuele) identiteit, carrière. Die steeds complexer wordende samenleving kunnen we niet terugdraaien. We kunnen jongeren beter toerusten om met die complexiteit om te gaan.’
Leer jongeren problemen op te lossen
Hoe kun je omgaan met pesten, stalken, seksueel overschrijdend gedrag? Op die problemen moeten jongeren leren oplossingen te bedenken, hoopt De Wilde. ‘In essentie is suïcidaal gedrag een heel beroerde strategie om problemen op te lossen. De meeste jongeren die een einde maken aan hun leven, wilden helemaal niet dood; ze zagen geen andere manier om uit hun problemen te komen. We moeten jongeren leren zich te wapenen tegen problemen en oplossingsvaardigheden te leren.’
Schoolprogramma effectief
Dit kan bijvoorbeeld in het onderwijs door op school het vak ‘problemen oplossen te geven.’ Zulke vakken bestaan zelfs al. De Databank Effectieve Jeugdinterventies heeft pakweg zes erkend effectieve schoolprogramma’s voor het aanleren van probleemoplossingsvaardigheden. Bijvoorbeeld ‘Vrienden’ voor kinderen tussen de 4 en 16, ‘PAD’ voor basisscholieren of ‘Happyles’ voor jongeren tussen de 13-25 jaar op het vmbo en mbo.
Dit artikel is gepubliceert op de website van het vakblad Zorg+Welzijn: https://www.zorgwelzijn.nl/suicidepreventie-leer-jongeren-zelf-hun-problemen-oplossen/