Wachtlijsten moeten korter, maar wie gaat de hulp geven?

De Raad voor de Kinderbescherming heeft een te lange wachtlijst, oordeelde de inspectie vorige week. Wachtlijsten betekenen: ga maar terug naar dat onveilige huis. Maar het probleem is groter dan die ene wachtlijst, zegt FNV bestuurder Maaike van der Aar. ‘De hele sector is in crisis. Er zijn al instellingen die moeten kiezen: welke kinderen helpen we wel en welke niet. Dan weet je, die kiezen alleen voor de aller ergste gevallen. De kinderen die we nu nog kunnen behoeden voor zo’n crisis helpen we dan niet.’

De Inspectie voor de Gezondheidszorg en Jeugd tikte vorige week de Raad voor de Kinderbescherming (RvdK) op de vingers: de wachtlijsten moeten korter. Momenteel staan er bijna 2800 kinderen op de wachtlijst die gemiddeld dertig dagen moeten wachten. De norm is tien dagen. De RvdK werkt sinds juni 2018 aan verbetering om uiteindelijk in 2020 maximaal 750 kinderen op de wachtlijst te hebben. Volgens de inspectie gaan ze dat in dit tempo niet halen.

Help

Bestuurder van FNV Zorg en Welzijn Maaike van der Aar hoort regelmatig de verhalen van jeugdhulpverleners die de kinderen moeten opvangen die wachten op zwaardere hulp. Het leidt tot wanhopige acties. Ze ziet oproepjes op LinkedIn: ik zoek een huis voor dit kind. Een jeugdhulpverlener van Spirit nam zelf een kind in huis, omdat ze geen huis voor het kind kon vinden. ‘Aan de ene kant vind ik het fantastisch dat een jeugdhulpverlener dat doet en dat Spirit daar achter staat’, zegt Van der Aar. ‘Aan de andere kant is het te gek voor woorden.’

Kijk naar jezelf

‘Ik vind het nogal apart dat de inspectie de Raad voor de Kinderbescherming aanspreekt over de wachtlijsten, maar dat het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport en het ministerie van Justitie en Veiligheid niet naar zichzelf kijken’, zegt Van der Aar. De Inspectie van Gezondheidszorg en Jeugd is onderdeel van het ministerie van VWS. ‘De RvdK kan hun opdracht niet waarmaken omdat het ministerie de randvoorwaarden niet schept. Ze leggen het probleem bij de sector, terwijl zij verantwoordelijk zijn voor het gehele systeem.’

Geen personeel om wachtlijsten in te korten

FNV voert al tijden actie tegen de werkdruk en de financiële tekorten in de jeugdhulp. De wachtlijsten zoals bij de RvdK zijn volgens Van der Aar onderdeel van dit grotere probleem. ‘Er is te weinig personeel en een te hoge werkdruk. Mensen lopen weg of vallen om. Er is geen tijd voor scholing, ontwikkeling van het personeel, intervisie. Werknemers zitten tot zestig procent van de tijd aan de telefoon of achter de computer. Terwijl zij het vak zijn ingegaan om mensen te helpen. Op deze manier wordt het vak onaantrekkelijk. Dan kan je wel de wachtlijsten willen inkorten, maar wie gaat de vervolghulp verlenen?’

Langzaam

Het ministerie onderzoekt momenteel de werkdruk bij jeugdwerkers. Rita Verdonk is sinds januari aangesteld om de administratiedruk te verminderen door middel van het programma Ontregel de Zorg. Ze zit nu in een oriënterende fase en wil vanaf maart van start gaan. Er is een wetsvoorstel aangenomen waarin staat dat de minister administratieve inkoopprocessen kan standaardiseren. Grote systeem- en wetswijzigingen gaan nu eenmaal traag.

Niet normaal

Maar Van der Aar legt zich daar niet bij neer: ‘Ik weiger te accepteren dat het normaal is dat dit soort dingen traag gaan. Het gaat hier om kinderen die we in de krant zien en waarvan we allemaal vinden dat het verschrikkelijk is. Een jongen die op een camping in een doos gevonden wordt. Meisjes die in handen vallen van loverboys. Van deze kinderen vindt de hele samenleving dat we ze moeten helpen. Dan maar de regels aan de kant.’

Crisis

De sector is in crisis, volgens van der Aar. ‘Er zijn al instellingen, zoals de William Schrikker Groep, die moeten kiezen: welke kinderen helpen we wel en welke niet. Dan weet je, die kiezen alleen voor de aller ergste gevallen. De kinderen die we nu nog kunnen behoeden voor zo’n crisis helpen we dan niet.’

Ga maar terug naar je onveilige huis

Zelfs al zou de RvdK haar wachtlijsten wegwerken en de kinderen doorverwijzen, dan komen ze dáár op de wachtlijst. ‘En daar kun je soms wel een jaar lang op staan. Het gaat hier om kinderen in een onveilige situatie. Kinderen die fysiek of psychisch mishandeld worden. Wat moet je dan tegen zo’n kind zeggen: ga maar weer naar huis, naar die vader die je elke dag…’ Ze slikt en maakt haar zin niet af. ‘Ik vind het niet uit te leggen.’

 

Dit artikel is gepubliceerd op de website van het vakblad Zorg+Welzijn.nl: https://www.zorgwelzijn.nl/wachtlijsten-moeten-korter-maar-wie-gaat-de-hulp-geven/